Algemene Rekenkamer a publica su rapport encuanto e investigacion di e cuenta anual 2018 di Pais Aruba. Ta trata di un investigacion cu Algemene Rekenkamer ta haci tur aña den cuadro di su tarea constitucional.
Ta hopi importante pa e Pais por yega cu tempo na un finansas publico sostenibel y saludabel. Por logra esaki door di por ehempel baha y maneha e gastonan y tambe aumenta entrada. E ultimo añanan Algemene Rekenkamer a sigui e desaroyonan aki di cerca y a raporta tambe ariba esaki. E pregunta clave den e investigacion di e cuanta anual 2018 tabata den ki grado e medidanan cu gobierno a tuma na aña 2018 a duna resultado conforme e meta pa logra sostenibilidad di finansas publico riba termino. Banda di esaki a verifica si gobierno a tene su mes na e presupuesto di 2018, teniendo na consideracion cumplimento di e leynan vigente y e maneho financiero pa 2018.
Na momento di termina e rapport aki, Pais Aruba ta encontra su mes den un crisis sin precedente: e pandemia di COVID-19. E crisis aki a haci e advertencianan cu Algemene Rekenkamer tabata bin ta duna durante añanan, diripiente hopi cla. Concretamente realisacion di un finansas publico sostenibel y solido a mustra dificil pa pone den marcha. E resultadonan di aña 2018 tampoco tabata suficiente pa sostene e meta di un finansas publico sostenibel riba termino. Si no logra pa ordena e finansas publico, e consecuencia lo ta enorme/grave pa e Pais y su pueblo. Pais Aruba lo ta incapaz pa absorba e golpinan financiero inespera. Pa por logra e resultadonan duradero y pa por tin progreso den esaki, ta necesario pa tin un maneho structura. Pa esaki ta necesario e esfuerso conhunto di tur minister. Si anuncia accionnan di maneho, mester percura pa ehecuta esaki debidamente. Mester traduci e metanan general den plannan di accion concreto dentro di tur ministerio.
Algemene Rekenkamer ta conclui cu e resultado financiero di aña 2018 a empeora levemente compara cu e aña anterior. E aumento simultaneo di e gastonan, compara cu aña 2017, a anula e efecto di aumento di entrada na 2018. Pa locual ta trata ehecucion di e presupuesto, a constata cu tin gastonan cu ta surpasa e presupuesto tanto ariba nivel total, nivel di e ministerionan y tambe ariba nivel di ‘budgethouder/hoofdkostensoort’. E motibonan cu a surpasa varios di e gastonan, no ta suficientemente splica den e cuenta anual di e Pais. Door di falta di e splicacionnan aki, e transparencia na Parlamento ta core peliger (comply or explain). Por ultimo, Algemene Rekenkamer ta conclui cu no por garantisa cu e gastonan y entradanan ta legitimo (hustifica), integro (completo y confiabel) y exacto, pa motibo di deficiencia den e maneho financiero. E deficiencianan cu ta afecta e legitimidad ta visibel den e maneho di personal na Departamento di Recurso Humano (DRH) y den e maneho di subsidio. For di Departamento di Impuesto (DIMP), no por a demostra con ta garantisa cu e total di entrada di impuesto riba ganashi, BBO, y B-AVP ta completo, confiabel y exacto.
Recomendacionnan di Algemene Rekenkamer
Algemene Rekenkamer ta recomenda gobierno pa determina e metanan realistico pa cada ministerio individual cu ta conecta na e meta general di Pais. Pa realisacion di esakinan mester haci compromisonan cla y traha un plan di accion, cu e supervision necesario pa por haci ahustacionnan na tempo. A yega tempo tambe pa tin transparencia den e maneho financiero di e entidadnan cu ta haci perdida. Algemene Rekenkamer ta sugeri na gobierno pa pone condicionnan ora di asigna recurso na e entidadnan aki. Esaki ta pa evita cu Pais cada bes tin cu sigui duna placa na e entidadnan aki, sin bista ariba un futuro mehoracion, cu tur e consecuencianan cu esaki por tin pa cu finansas publico. Mirando e desaroyo den e gastonan, Algemene Rekenkamer ta enfatisa un biaha mas pa bin cu maneho structura pa den corto tempo por cambia e deficit den un surplus segun e norma di e presupuesto acorda. Ademas Algemene Rekenkamer ta sugeri gobierno pa segura cu principalmente e departamentonan vital manera DIMP, Directie Financiën y DRH por dispone di un seccion di IC/AO y cu e seccionnan aki por ta capacita pa por haci e trabaonan di control interno.
Por ultimo Algemene Rekenkamer ta enfatisa e importancia pa finalisa e ciclo presupuestario di e añanan 2016 y 2017 pa evita mas retraso.
Minister di Finansas a reacciona riba e rapport di Algemene Rekenkamer. Den su reaccion e minister a indica cu e ta di acuerdo cu varios aspecto cu Algemene Rekenkamer a trece dilanti y tambe e ta splica su punto di bista riba algun punto. Asina e minister ta indica cu e situacion financiero a empeora pa motibo cu entradanan no a wordo realisa manera a premira, y no pa motibo di subida di gastonan compara cu 2017. Tambe e minister ta pidi den su reaccion pa aclareacion ariba algun punto y a indica di lo tuma pasonan pa atende cu cierto puntonan di atencion.
Algemene Rekenkamer ta aprecia e hecho cu minister di Finansas a duna un contesta detaya ariba e contenido di e rapport, specialmente den un tempo di crisis sin precendente. Algemene Rekenkamer ta duna su opinion ariba e puntonan cu e minister a trece dilanti den su reaccion. Ademas Algemene Rekenkamer ta enfatisa e importancia di mitiga e crecemento di gastonan pa asina por jega na un finansas publico sostenibel.
E version digital di e rapport di Algemene Rekenkamer ta obtenibel via www.rekenkamer.aw
Niet op orde krijgen van de overheidsfinanciën heeft verstrekkende
gevolgen voor het Land Aruba en haar burgers
Niet op orde krijgen van de overheidsfinanciën heeft verstrekkende
gevolgen voor het Land Aruba en haar burgers
De Algemene Rekenkamer heeft haar rapport Onderzoek jaarrekening Land Aruba 2018 gepubliceerd. Het
gaat om een jaarlijks terugkerend onderzoek ter uitvoering van haar wettelijke taak. Het is belangrijk dat
het Land op termijn tot houdbare en gezonde overheidsfinanciën komt. Dit kan bereikt worden door onder
andere het verlagen en het beheersen van kosten en het verhogen van middelen. De Algemene
Rekenkamer heeft de afgelopen jaren de ontwikkeling van de resultaten op de voet gevolgd en hierover
gerapporteerd. De centrale vraag bij het onderzoek naar de Jaarrekening 2018 was in hoeverre de door
de regering genomen maatregelen in 2018 geleid hebben tot resultaten conform de te behalen houdbare
overheidsfinanciën op termijn. Daarnaast is nagegaan of de regering zich bij de begrotingsuitvoering heeft
gehouden aan de vastgestelde begroting 2018, met inachtneming van relevante wettelijke bepalingen en
het financieel beheer voor 2018.
Op het moment dat het onderzoeksrapport werd afgerond, bevond het Land Aruba zich in een ongekende
crisis: de COVID-19 pandemie. Deze crisis maakt de waarschuwingen van de Algemene Rekenkamer over
de jaren heen opeens pijnlijk duidelijk. Het bewerkstelligen van duurzame overheidsfinanciën komt
namelijk moeilijk op gang. Ook de in 2018 behaalde resultaten waren nog niet voldoende om het op
termijn behalen van duurzame overheidsfinanciën te ondersteunen. Het niet op orde krijgen van de
overheidsfinanciën kan verstrekkende gevolgen hebben voor het Land en haar burgers. Het Land zal niet
in staat zijn om onverwachtse (financiële) klappen op te vangen. Om duurzame resultaten te behalen en
voortgang te boeken, is een structurele aanpak noodzakelijk. Hiervoor is een gezamenlijke inspanning van
alle ministeries nodig. Beleidsacties die worden aangekondigd, dienen ook daadwerkelijk gerealiseerd te
worden. Algemene doelstellingen moeten worden omgezet naar concrete actieplannen binnen elk
ministerie.
De Algemene Rekenkamer concludeert bij dit onderzoek, dat het exploitatieresultaat in 2018 licht is
verslechterd ten opzichte van het dienstjaar daarvoor. Het effect van de middelenstijging in 2018 wordt
teniet gedaan door de gelijktijdige kostenstijging die zich ten opzichte van 2017 heeft voorgedaan. Er
doen zich bij de begrotingsrealisatie begrotingsonrechtmatigheden voor op zowel totaalniveau,
ministerieniveau als op het niveau van hoofdkostensoort/hoofdbudgethouder. Diverse overschrijdingen in
de kosten, worden in onvoldoende mate in de jaarrekening van het Land toegelicht. Het gebrek aan
voldoende toelichting (comply or explain) is van invloed op de transparantie naar de Staten toe. De
Algemene Rekenkamer concludeert verder dat de rechtmatigheid, volledigheid en nauwkeurigheid van
kosten en middelen, door tekortkomingen in het financieel beheer, niet kunnen worden gewaarborgd.
Tekortkomingen die de rechtmatigheid beïnvloeden zijn zichtbaar in het personeelsbeheer bij de
Departamento Recurso Humano (DRH) en het subsidiebeheer. Bij de Departamento di Impuesto (DIMP)
kan het waarborgen van de volledigheid en nauwkeurigheid van de winstbelasting, belasting op
bedrijfsomzetten en belasting additionele voorzieningen PPS-projecten niet worden aangetoond.
Aanbevelingen Algemene Rekenkamer
De Algemene Rekenkamer adviseert de regering om realistische doelen voor de individuele ministeries
vast te stellen, die aansluiten op de algemene doelstellingen van het Land. Over de realisatie hiervan
dienen duidelijke afspraken en actieplannen te worden gemaakt, met de nodige monitoring en tijdige
bijsturing. De tijd is aangebroken voor transparantie in de financiële huishoudingen van de noodlijdende
entiteiten. De Algemene Rekenkamer raad de regering aan om eisen (randvoorwaarden) te stellen aan de
toekenning van middelen aan deze noodlijdende entiteiten. Dit om te voorkomen dat het Land, zonder
uitzicht op verbetering, telkens weer bijspringt met alle gevolgen van dien. Gezien de ontwikkelingen in
de kosten, benadrukt de Algemene Rekenkamer nogmaals structurele maatregelen te nemen om tekorten
binnen afzienbare tijd tot een surplus te brengen in lijn met de afgesproken begrotingsnormen. Verder
beveelt de Algemene Rekenkamer de regering aan om ervoor te zorgen dat voornamelijk de vitale diensten
zoals de DIMP, Directie Financiën en DRH over een afdeling Interne Controle en Administratieve
Organisatie beschikken en dat deze afdelingen in staat zijn interne controlewerkzaamheden uit te voeren.
Tot slot benadrukt de Algemene Rekenkamer het belang van het zo spoedig mogelijk afsluiten van de
begrotingscycli 2016 en 2017 ter voorkoming van verder vertraging.
De minister van Financiën heeft op het conceptrapport van de Algemene Rekenkamer gereageerd.
In haar reactie geeft de minister aan dat zij het met diverse punten van de Algemene Rekenkamer
eens is, en licht op een aantal punten haar verschil in zienswijze toe. Zo geeft de minister aan dat
het achterlopen van de middelen een grotere weerslag heeft gehad op de verslechterde financiële
toestand dan de kostenontwikkeling vergeleken met 2017. De minister verzoekt op een aantal
punten verduidelijking en geeft ook aan stappen te zullen ondernemen om bepaalde
aandachtspunten op te pakken.
De Algemene Rekenkamer stelt de inhoudelijke reactie van de minister, vooral in deze ongekende
crisistijden, zeer op prijs. In haar nawoord licht de Algemene Rekenkamer haar zienswijze in de door
de minister aangekaarte punten toe. Tevens benadrukt de Algemene Rekenkamer het belang om
kostenontwikkelingen te temperen om tot houdbare overheidsfinanciën te komen.
De digitale versie van het rapport van de Algemene Rekenkamer is beschikbaar via www.rekenkamer.aw
